In veel landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika (de MENA-regio) zien we dat lenen steeds toegankelijker wordt: van consumentenkredieten tot zakelijke leningen, en van microfinanciering tot staatsleningen. Maar ondanks de groeiende beschikbaarheid kleven er flinke nadelen aan dit lenen — zowel voor de individuele lener als voor de bredere economie. Hieronder een overzicht van de belangrijkste risico’s, met actuele voorbeelden en betrouwbare bronnen.
1. Toenemende schuldenlast en economische kwetsbaarheid
Veel landen in de regio kampen met een stijgende schuldenberg en een relatief zwakke economische structuur. Zo wordt in een artikel aangegeven dat landen “in de tang van de schuldenlast” komen, met negatieve gevolgen voor armoede en honger. SAP antikapitalisten
Wanneer consumenten of bedrijven lenen in zo’n omgeving, bestaat het risico dat de schuldenlast zo hoog wordt dat er nauwelijks ruimte blijft voor andere uitgaven of investeringen. Voor de individuele lener kan dit betekenen dat bij tegenslag — bijvoorbeeld werkloosheid of ziekte — het terugbetalen van de lening een grote druk wordt. Voor de economie als geheel betekent het dat groei wordt afgeremd omdat middelen naar terugbetaling en rente gaan in plaats van naar productieve investeringen.
2. Hoge kans op “non-performing loans” (achterstallige leningen)
In de regio is er een groeiende zorg over het aantal leningen dat niet volgens plan wordt terugbetaald. Dit verhoogt het risico voor kredietverstrekkers én leners. Hierdoor worden bijvoorbeeld strictere leenvoorwaarden gehanteerd en kunnen de kosten voor lenen omhoog gaan. Hoewel er geen exacte Nederlandstalige data voor de MENA-regio in dit blog zijn, geldt als parallel dat ook in Europa zware schuldenlast gevolgen heeft voor financiële stabiliteit. De Nederlandsche Bank.
Voor consumenten betekent dit dat lenen in een risicovolle omgeving extra nadelen kan hebben.
3. Beperkte financiële infrastructuur en weinig bescherming
In sommige landen van de regio is de kredietmarkt nog relatief onderontwikkeld — met minder toezicht, beperkte consumentenbescherming en minder transparantie. In ontwikkelingslanden pleit onderzoek bijvoorbeeld voor effectiever gebruik van wetgeving om machtsverschillen te voorkomen en schuldenlast beheersbaar te houden. Universiteit van Amsterdam
Voor de consument betekent dit: lenen zonder dat je precies weet welke risico’s je loopt. Bijvoorbeeld onduidelijke rentevoorwaarden of weinig zicht op wat er gebeurt als je niet kunt terugbetalen. Dat maakt lenen risicovoller dan in landen met goed gereguleerde kredietmarkten.
4. Contextuele risico’s: politieke onzekerheid en economische schokken
Lenen in het Midden-Oosten betekent ook lenen in een context van hogere politieke en economische onzekerheid. Denk aan conflicten, instabiliteit van de olieprijzen, inflatie of wisselkoersschommelingen. Bijvoorbeeld: klimaatgerelateerde financiering die gegeven wordt als lening in plaats van subsidie verhoogt de schuldlast van landen die al kwetsbaar zijn. oxfamnovib.nl
Voor een individuele lener betekent dit: een lening aangaan in zo’n omgeving vergroot het risico dat iets buiten jouw macht (bijv. een onverwachte ontslag of devaluation van de valuta) je terugbetalingscapaciteit onder druk zet.
5. Mogelijke sociale consequenties: minder geld voor zorg en onderwijs
Als staten of huishoudens veel lenen, kan dat ten koste gaan van andere belangrijke bestedingen. Een rapport van ontwikkelingsorganisaties wijst erop dat toenemende leningen juist de sociale voorzieningen beperken.
Voor gezinnen kan dit betekenen: wanneer zij schulden afbetalen, blijft er minder over voor noodzakelijke kosten – wat de levenskwaliteit beïnvloedt.
Wat kun je doen als je overweegt te lenen in de regio?
- Check de voorwaarden van de lening goed: let op rente, aflossingstermijn, wat er gebeurt bij betalingsachterstand.
- Zorg voor een nood-buffer: in een omgeving met hogere kans op economische schok is het handig iets opzij te hebben.
- Vergelijk meerdere aanbieders: zelfs in landen met minder ontwikkelde infrastructuur loont het om betrouwbare instellingen te vinden.
- Houd rekening met valuta- en inflatierisico’s: als je inkomen of lening gekoppeld is aan vreemde valuta of wanneer de lokale munt instabiel is, kan een plotselinge waardedaling je situatie snel verslechteren.
- Overweeg alternatieven: soms kan sparen of kleinere — beter beheersbare — kredieten veiliger zijn.
